Dalaman Tren Garı (TİGEM Binası)

19.yüzyılın başlarında Kavalalı Mehmet Ali Paşa Mısır’ı ele geçirir ve Mısır Valisi olur. İleriki yıllarda da Osmanlı ordularını yenerek Kütahya’ya kadar ilerleyen Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın işgal ettiği yerlerin içinde, zamanın Osmanlı İmparatoru III. Selim’in annesi Mihrişah Hatun’a hediye ettiği Tepearası, Eskiköy, Dalyan, Ortaca, Akıncı, Güzelyurt ve Dalaman’ın tamamını kapsayan 360 bin dekarlık çiftlik alanı da bulunuyordu.

Kavalalı’nın Osmanlı ile yaptığı anlaşma gereği Mısır’ın idaresi babadan oğula geçecektir. Bu anlaşma sayesinde Mehmet Ali Paşa’nın ölümü ile arazilerin idaresi aileye kalır ve 1874’de doğan II. Abbas Hilmi Paşa ileriki yıllarda Mısır’a Hidiv olunca Mısır ve Dalaman’daki toprakların da mülkiyetini ele geçirir.

Abbas Hilmi Paşa, 1905 yılında gemi ile Sarsala koyuna gelir. Bugünkü Dalaman’ın henüz olmadığı o günlerde, 30 evin bulunduğu Söğüt isimli bir köyün bulunduğu bölge oldukça verimli toprakları ve uçsuz bucaksız ovaları ile av meraklısı olan Abbas Hilmi Paşa’nın büyük beğenisini kazanır.

 Bölgeye yerleşen Mısır Hidivi, kısa sürede iskele ve depo inşa ettirir. Etraftaki bataklıkları da kurutan Hidiv, son iş olarak Dalaman’a bir av köşkü yaptırmak için harekete geçer. Aynı günlerde Hidiv’in Mısır’a da bir tren istasyonu projesi vardır. Her iki projeyi de Fransız mimarlara vermiştir.

 İki binanın da projesi hazırlanır ve Fransa’dan biri Dalaman’a diğeri de Mısır’a olmak üzere 2 ayrı gemi proje ve malzemelerle birlikte yola çıkar. Kimi rivayete göre gemilerin rotaları yanlış verilir, kimilerine göreyse malzeme ve projeler yanlış gemilere yüklenir ama sonuçta Mısır’a gitmesi gereken Tren İstasyonu projesi Dalaman’a, Av köşkü projesi ise Mısır’a gider.

Sarsala koyuna gelen gemilerdeki malzemelerin taşınır. Vakit kaybedilmeden binanın inşasına başlandı ve kısa sürede bitirilir İnşaat bitince de tren yolu olmayan Dalaman’da bir tren istasyonu, Mısır’a da o yıllar için oldukça modern ve mükemmel bir av köşkü ortaya çıkar. Hatta plana göre yapılan binanın hatalı olduğunu fark etmeyen işçiler bina önüne bilet gişesi yapmış ve ray döşemiştir.

Dalaman’a geldiğinde yapılan yanlışlığı anlayan Hidiv, bitmiş binayı yıktırmamıştır ancak gişe bölümü ve rayları kaldırtır. İleriki yıllarda da istasyonun yanında bir de camii inşa ettirir ve 1928 yılına kadar çiftlik Hidiv Abbas Hilmi Paşa’nın mülkiyetinde kalır.

Hidivi Abbas Paşa‘nın çiftliğin reorganizasyonu için aldığı banka kredisini geri ödeyememesi üzerine çiftlik özel bir yasa ile Atatürk tarafından 1928 yılında Hidivi‘den alınarak, Gros adında bir Fransız şirketine kiralanır. Şirket tarafından 10 yıl işletildikten sonra, 1938 yılında Atatürk‘ ün vasiyeti doğrultusunda Ziraat Vekâletine bağlı Devlet İşletmeleri Kurumu‘na devredilen çiftlik; 1950 yılından sonra Dalaman Devlet Üretme Çiftliği olur. Bu tarihten itibaren jandarma karakolu olarak kullanılan bina, 1958 yılında Devlet Üretme Çiftliği’ne devredilmiştir Çiftlik, 1984 yılından bu yana da TİGEM çatısı altında, Dalaman Tarım İşletmesi Müdürlüğü olarak çalışmalarını sürdürmektedir.